เผาถ่านสวนป่าสมเด็จ

ความเป็นมา

สหกรณ์การเกษตรสวนป่าสมเด็จ จำกัด  มีสำนักงานตั้งอยู่ที่ถนนถีนานนท์ หมู่ที่ 1  ต.นาจารย์  อ.เมือง  จ.กาฬสินธุ์  เขตท้องที่ดำเนินงานบริเวณสวนป่าสมเด็จ ต.นาจารย์  อ.เมือง  และ  ต.หนองแวง  อ.สมเด็จ  จ.กาฬสินธุ์  ได้จดทะเบียนเป็นสหกรณ์การเกษตรตามพระราชบัญญัติ เมื่อวันที่ 16 กันยายน 2539 เริ่มดำเนินงานตั้งแต่วันที่ 17 กันยายน 2539 เป็นต้นมา มีผู้บริหารงานสหรกณ์ 14 คน ประกอบด้วย ประธานกรรมการ รองประธานกรรมการ เลขานุการ เหรัญญิก และกรรมการ 10 คน โดยนายทองม้วน อันลูกท้าว เป็นประธานกรรมการ มีหุ้นจำนวน 560 หุ้น จากสมาชิก 56 คน ถือหุ้นคนละ 10 หุ้น หุ้นละ 10 บาท เป็นเงิน 5,600 บาท การดำเนินงานสหกรณ์สร้างเตาเผาให้แก่สมาชิกในพื้นที่ 3 ส่วน คือ พื้นที่สวนป่าสมเด็จ บ้านใหญ่สวนป่าสมเด็จ ต.นาจารย์  อ.เมือง  จำนวน 26 เตา  สวนป่าย่อยที่ 1  บ้านพรสวรรค์ ต.หนองแวง  อ.สมเด็จ  จำนวน 46 เตา  และสวนป่าย่อยที่ 2 บ้านร่องคำพัฒนา ต.หนองแวง  อ.สมเด็จ จำนวน 16 เตา

แหล่งไม้เผาถ่าน

ไม้สำหรับเผาถ่านเป็นเศษไม้ยูคาลิปต์ขนาดเล็กประมาณ 3 นิ้ว ซึ่งเหลือจากการตัดไม้จากสวนป่าของสวนป่าสมเด็จ โดยเริ่มแรกเหมาซื้อเป็นพื้นที่ไร่ละ 100-170 บาท ต่อมาสวนป่าสมเด็จใช้วิธีชั่งน้ำหนักขายตันละ 250-300 บาท ซึ่งสหกรณ์จะเป็นตัวแทนในการติดต่อซื้อขายไม้ให้กับสมาชิกนำไปเผาถ่าน

เตาเผาถ่าน

เตาเผาถ่านเป็นแบบเตาดินเหนียวก่อ มีลักษณะคล้ายจอมปลวกตัวเตาส่วนหนึ่งอยู่บนดิน เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ม. สูงประมาณ 2.50 ม. และมีส่วนใต้ขุดลึกลงไปประมาณ 2 ม. ช่องใส่ไม้ฟืนอยู่ด้านล่าง มีปล่องเร่งไฟสูง 80 ซม. และปล่องควันโดยรอบเตา 3 ปล่อง เส้นผ่าศูนย์กลาง 9 ซม. ส่วนมากชาวบ้านจะนิยมเตาที่มีขนาดเล็กเพราะทนทานกว่าเตาขนาดใหญ่ ค่าจ้างในการขุดสร้างแต่ละเตา 500 บาท ใช้เวลาสร้างและเผาถ่านครั้งแรก 1 เดือน

รายได้

การเผาถ่านโดยคน 2 คน เผาถ่าน 5 เตา แต่ละเตาใช้เวลาเผาถ่านประมาณ 10 วัน จะได้ถ่านจำนวน750-900 ถุง ขนาด 12x14 นิ้ว หนัก 5-6 กก. ส่งขายถุงละ 20 บาท คิดเป็นเงิน 15,000-18,000 บาท โดยทั่วไปกำไรสุทธิเตาละ 500 บาท รวมเป็นเงิน 7,500 บาท เฉลี่ยแต่ละคนจะมีกำไรเดือนละ 3,750 บาท

การขายถ่านนี้มีพ่อค้ามารับซื้อโดยผ่านระบบสหกรณ์ ซึ่งสหกรณ์จะมีรายได้ 1 บาทต่อถ่าน 1ถุง สำหรับการดำเนินงาน

การตลาด

พ่อค้านำถ่านไปขายในราคาถุงละ 25 บาท ในพื้นที่จังหวัดต่างๆ ได้แก่ จ.กาฬสินธุ์ จ.ขอนแก่น  จ.ร้อยเอ็ด  และ จ.มหาสารคาม

ปัญหาและข้อคิดเห็น

แนวโน้มปัญหาคือไม้ยูคาลิปต์สำหรับเผาถ่านเริ่มขาดแคลน

สำหรับข้อดีของการรวมกลุ่มและจัดตั้งเป็นรูปสหกรณ์ คือ

การดำเนินการทุกขั้นตอนเป็นไปอย่างถูกต้องตามระเบียบกฎหมาย ช่วยขจัดปัญหาการจับกุมตรวจสอบจากเจ้าหน้าที่ของรัฐ สามารถดำเนินการเผาถ่าน ติดต่อซื้อขาย ขนส่งและวางจำหน่ายได้โดยสะดวกถูกต้องในนามของสหกรณ์

หมายเหตุ

ศึกษาข้อมูลจากนายบุญเรือง ภูมิชูชิด ผู้ใหญ่บ้านสวนป่าสมเด็จ 70 หมูที่ 1 ต.นาจารย์ อ.เมือง จ.กาฬสินธุ์ และนายวุฒิชัย พงษ์พุทธา พนักงานสวนป่าระดับ 3 สวนป่าสมเด็จ อ.สมเด็จ จ.กาฬสินธุ์ โทรศัพท์ 01-9277576

โดย.

     เพ็ญแข เพิ่ม 1

     วรศิลป์ แอ๊วสกุลทอง 2

     สมชัย เบญจชย 3

     1.นักวิชาการเผยแพร่,2.เจ้าพนักงานการเกษตร,3.นักวิชาการป่าไม้ 6ว ส่วนวิจัยและพัฒนาผลิตผลป่าไม้ กรมป่าไม